VİTAMİNLERİN YARARLARI

                  

 

 

                                              VİTAMİN NEDİR  

           Besinlerde az miktarda bulunan, vücutta yapılmayan, yağda ve suda eriyebilme özelliği bulunan, eksikliği çeşitli hastalıklara yol açan Maddelere verilen genel ad.

           Vitaminler besinlerimizde bulunmadığı zaman, metabolizmada bozukluklara yol açabilirler. Vitaminler vücudun Sağlıklı gelişimi, sindirim fonksiyonları, enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanması açısından oldukça gereklidir. Ayrıca vücudumuzun karbonhidrat, yağ ve proteini kullanmasını da sağlarlar.

            Vitaminler vücutta "yakılmaz", yani vitaminlerden doğrudan enerji ( kalori ) alınmaz. Vücut, her vitaminden gerekli olan miktarın kan dolaşımında sürekli mevcut olmasını sağlar. Suda çözünen vitaminlerin fazlası vücut sıvıları ile atılırken, yağda çözünen vitaminlerin fazlası ise yağ dokusunda depolanır. Depolandıkları için yağda çözünen vitaminlerin aşırı dozu zararlı olabilir.

             Özellikle vitamin A ve D'nin tüketiminde dikkatli olmak gerekir. Vitaminler bütün hücrelerde az miktarda depolanır. Bazı vitaminler ise büyük ölçüde karaciğerde depolanır. Örneğin karaciğerde depolanan A Vitamini hiç vitamin almayan bir kişiye 5-10 Ay kadar yetebilir ve karaciğerin D vitamini deposu dışarıdan hiç D vitamini almayan bir kişi için genellikle 2-4 ay kadar yeterlidir.

            Suda çözünen vitaminlerin vücutta depolanma oranı nispeten düşüktür. Bu, özellikle B vitaminlerinin birçoğu için geçerlidir. B kompleks vitaminleri eksik alan bir kişide bu eksikliğin belirtileri bazen birkaç günde ortaya çıkar. B12 vitamini bunun dışındadır, çünkü B12'nin karaciğerdeki deposu kişiye bir yıl veya daha uzun süre yetebilir. Suda çözünen bir başka vitamin olan C vitamininin yokluğu birkaç haftada belirtilerin ortaya çıkmasına yol açabilir. C vitamini eksikliğinden kaynaklanan skorbüt hastalığı ise 20-30 hafta içinde ölümle sonuçlanabilir.

                                               Yağda Eriyen Vitaminler

 A, D, E ve K vitaminleridir .

                                               Suda Eriyen Vitaminler

B grubu vitaminler ile C vitaminidir .

                         Vitaminlerin önemi - Yararları - Nerelerde - Nelerde Bulunurlar

                         A vitamini

          A vitamini en çok balık, yumurta, tereyağı ve sarı renkli meyvelerde bulunur. Kilo alamama, boy kısalığı, gözün parlaklığını yitirerek aşırı kuruması, gözyaşının yetersiz salgılanması, kuru ve pullanmış deri, halk arasında tavuk  karası diye adlandırılan gece körlüğü görülür.

           A vitamini eksikliğinde gözde gece körlüğü gibi önemli bozukluklar ortaya çıkar. Deride kuruma ve döküntü görülür. A vitamini büyüme, kemik ve diş gelişiminde önemli rol oynar

          Enfeksiyonlara karşı direnci arttırır normal büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi, görme için gereklidir.

          Cildin tırnakların ve saçların sağlıklı kalmasını sağlar. Diş ve dişetleri için büyük önem taşır .

                                                  A Vitaminin Bulunduğu gıdalar

        Balık, karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı, peynir, domates, havuç, çilek ve yeşil sebzeler A vitaminince zengindir.

        Kayısı, kuşkonmaz, maydanoz, ıspanak, havuç, Kereviz , Marul, portakal, Erik, domateste bulunur.

                                             D vitamini

            D vitamini hem beslenme hem de güneş ışığı yoluyla alınır. Balık, peynir, süt, tereyağı ve yumurta sarısında bulunur. Eksikliği çocuklarda raşitizme neden olur. Kemiklerde kalsiyum ve fosfor dengesini düzenler. Huzursuzluk, baş terlemesi, kaşıntı, uyku bozuklukları, ileriki aşamalarda kas güçsüzlüğü ,kafatasında yumuşama, büyümüş bıngıldak, kafatası büyüklüğü , diş problemleri görülmektedir.

          D vitaminin ön maddesi besinlerle vücuda alınır. Bu ön maddeler güneş ışınları ile D vitaminini oluşturur. D vitaminini balık yağıyla doğrudan alabiliriz. D vitamini, kalsiyum ve fosforun emilmesini ve kemiklerde depo edilmesini sağlar. Balık, karaciğer, süt ve süt ürünleri, tereyağı, yumurta D vitamini bakımından zengindir.

           İnce bağırsaklardan kalsiyumun emilmesine yardımcı olur, kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde tutulmasını sağlar .
                                       D vitaminin bulunduğu besinler

 Balık yağı, balık, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, sebzeler, güneşte bulunur.

                                           E vitamini

             E vitamini antioksidan etkiye sahiptir, yara iyileştirmesini hızlandırır, damar sağlığını korur ve metabolik hızın arttığı okul ve ergenlik çağında vücudu zararlı maddelerden temizleyici özelliği vardır. Eksikliğinde anemi, ödem görülebilir. Tahıl ürünleri, balık, balık yağı, kuruyemişler, yumurta sarısı, yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.

            E vitamini: Günlük yiyeceklerde çokça bulunduğundan eksikliği fazla görülmez. Deri sağlığını korur. E vitamini yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, tahıllar, et, süt ve bitkisel yağlarda bolca bulunur.

             Antioksidan etkilidir. Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatıyor Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirir. Hücrelerin daha uzun yaşamasını ve yenilenmesini sağlar .

                                          E Vitaminin bulunduğu yiyecekler

              Buğday, tohumlu besinler , soya fasulyesi yağı , Arı sütü, ceviz, marul, tere, kereviz, maydanoz, ıspanak, Lahana, mısır yağı, mısır, yulafta ,

                                           K vitamini

             K vitamini kanda pıhtılaşma için gerekli olan yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Normalde bağırsaklardaki bakteriler tarafından yapılır. Pıhtılaşma faktörlerinin sentezi için gereklidir. Eksikliğinde dişeti kanamaları görülebilir.

             K vitamini: K vitamini kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynar. Karaciğer, balık, baklagiller, yeşil sebzeler, şeftali ve muzda bolca bulunur.

            Karaciğere gelen K vitamini burada üretilen bazı pıhtılaşma faktörlerinin yapımında rol alır. K vitamini takviyesi yalnızca kanamalı hastalarda verilir.

                                        K vitaminin bulunduğu yiyecekler

          ıspanak, kabak, marul, yeşil Domates, yeşil biber, inek sütü , peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, Pirinç, karaciğer, mısır, muz, şeftali, çilek

            B vitamini: Tahıl, yumurta, süt ve süt ürünleri, kırmızı et ve sebzelerin çoğunda B vitamini bulunur. Protein, karbonhidrat ve yağların vücutta kullanımı ile ilgili görev yapar. Et, süt, süt ürünleri, tahıllı yiyecekler, taze sebzeler B vitamini yönünden zengin besinlerdir.

                                               B1 vitamini

          B1 sebzelerde, tahıllarda, baklagillerde, meyvelerde bulunur. Büyüme döneminde sinir sisteminin gelişimi ve hızlı metabolizma için B1 vitaminine ihtiyaç vardır. Eksikliğinde kusma, iştahsızlık, huzursuzluk, nefes almada zorluk, kalp çarpıntısı, morarma, kalp yetmezliği, merkezi sinir sistemi bozuklukları, kalp yetmezliği, ses kaybı, beriberi hastalığı görülebilir.

           Kasların ve sinir sisteminin faliyeti için gereklidir. Yetersizliğinde iştahsızlık, huzursuzluk, bellek zayıflığı ve dikkat azalması görülür.

           Buğday, kepek, bira mayası, taze sebze meyve, koyun eti, sığır eti, balık eti, yumurta, süt ,

                                             B2 vitamini

           B2 sakatatlarda, süt ve peynirde ve bazı yeşil sebzelerde bulunur. Eksikliği görme bozukluklarına, dudak kenarlarında çatlaklara, deri ve mukoza hastalıklarına yol açar.

            Eksikliğinde dilde kızarma, yanma hissi, ağız çevresi ve dudaklarda kızarma, tahriş, çatlaklar, gözlerde kaşıntı, yanma hissi, katarakt oluşumu, saçların dökülmesi, çocuklarda büyüme yavaşlaması, kilo kaybı, sindirim sorunları oluşur .

            Karaciğer, böbrek, Buğday unu, patates, et, süt, yumurta, peynir, kepek, yeşil sebzeler, havuç, fındık, yer fıstığı, Mercimek ,

                                           B3 vitamini

             B3 vitamini Yetersiz beslenme sonucu deriyi sinir sistemini tutan pellegra adlı hastalık ortaya çıkar. Hücrelerin oksijeni kullanabilmeleri için gereklidir. Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar.

             Bira mayası, kepek, yer fıstığı, sakatat, kırmızı et, balık, buğday, baklagiller, un, yumurta, süt, limon, kabak, incir, portakal, hurma 

                                       B5 Vitamini 

            B5 vitamini Doğada bol olduğu için eksikliğine rastlanmaz. Ayrıca bir miktar bağırsaklarda da yapılmaktadır. Eksikliği kan şekerinde düşme, ellerde titreme, kalp çarpıntıya neden olur .

             Karaciğer, kırmızı et, tavuk, yumurta, Ekmek, sebzeler,

                                        B6 vitamini

            B6 eksikliğinde dilde şişme, göz, ağız ve burun çevresinde yağlanma görülür. Tahıllar, yumurta, et ve ciğer yoğun olarak B6 içerir.

             Sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler. Vücudun savunmasında Antikor ve Akyuvar oluşumunda rol oynar. Eksikliğinde migren tipi baş ağrısı, Kansızlık, ciltte kuruluk, görme problemleri, uyuşukluk, adale zayıflığı ve krampları oluşur .

             Karaciğer, böbrek, kırmızı et, balık, yumurta, ekmek, sebzeler ,

                                      B11 vitamini

              B11 vitamini Kırmızı kan hücreleri ve sinir dokularının oluşumunda aktif rol oynar. Hücre bölünmesi için gereklidir. Bu etkisi ile büyümeyi de sağlar. Anne karnındaki bebeğin sinir sisteminin gelişimi için de gereklidir. Eksikliğinde iştahsızlık, kilo kaybı, bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı, unutkanlık, çarpıntı gibi bazı kalp sorunları oluşabilir .

               Karaciğer, böbrek, kırmızı et, ıspanak, marul, yumurta, ekmek, portakal, muz 

                                      B12 vitamini

                 B12 eksikliği sinir hücrelerini kaplayan beyaz bir madde olan miyelin kaybına neden olarak sinir sistemi sorunlarına ve anemiye yol açar. Et, balık, deniz ürünleri ve yumurtada bulunan bu vitamini süt ve süt ürünleri de az miktarda içerir.

                 Besinlerle veya sigara gibi alışkanlıklarla vücuda giren siyanürü etkisiz hale getirir. Eksikliğinde dilde hassasiyet, şişme, kızarma, hayal görme, Depresyon, adalelerde kasılmalar, sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur .

               Karaciğer, yürek, böbrek, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir, yumurta ,

                                                  C vitamini

                C vitamini turunçgiller, kuşburnu, brokoli, domates, biber, karnabahar ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunur, dokular için kolajen üretimini sağlar.

                C vitamini: Diş ve diş eti sağlığı için gereklidir. Vücudun mikroplara karşı dirençli olmasında etkilidir. Portakal, mandalina, maydanoz, çilek, kuşburnu, lahana ve domates C vitaminince zengin besinlere örnek olarak verebiliriz.

                Vücudumuz C vitaminini üretemez bitkiler ve bazı hayvanlar bu vitamini üretebilmektedir. Besinlerle alınan vitamin 2 Saat içersinde kullanılır 4 saat sonunda kandan uzaklaşır. Yaraların iyileşmesini, damarların sağlıklı olmalarını sağlar. Vücudun savunma sistemini artırıcı etkisi vardır. Histamin yapımını azaltarak alerjik olayların şiddetini düşürür. Eksikliğinde diş eti kanamaları ve çekilmeleri olur.

               Siyah üzüm, narenciye, çilek, kavun, karpuz, yeşil biber, maydanoz, brokoli, havuç, soğan, bezelye ,

                                              VİTAMİNLERİN GÖREVLERİ

                  Vitaminler vücutta pek çok fizyolojik olayın sürdürülmesi için gereklidir. Pek çok enzim reaksiyonunda koenzim ya da kofaktör gibi rol alırlar. Bunun dışında antioksidan etkileri vardır. Bazı vitaminler de hormon olarak etki ederler.

                                         Vitaminler ve görevleri

          A Normal görme ve karanlığa adaptasyonda, sağlıklı cilt, saç, diş ve diş etlerinde önemlidir.

          D Kuvvetli diş ve kemikler için. Eksikliğinde kemik deformasyonu görülür.

         E Güçlü antioksidan özelliği ile hücre yıpranmasını ve yaşlanmayı yavaşlatır. Kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır.

         B1 (Tiamin) Kalp, sinir sistemi ve kasların normal fonksiyonu için gereklidir. Eksikliğinde sindirim bozuklukları, aşırı hassasiyet (iritabilite), iştahsızlık gibi bozukluklar olabilir.

         B2 Sağlıklı cilt ve iyi görme için gereklidir. Eksikliğinde vücut direnci düşer, dudak çatlaklıkları, ağızda yaralar, egzama gibi cilt bozuklukları görülür.

        NIASIN Merkezi sinir sistemini destekler. Eksikliğinde çeşitli sinirsel hastalıklar ve deri hastalıkları olabilir.

         B5 (Pantotenik asit) Sinir sistemi, deri ve saç sağlığı için gereklidir.

         B6 (piridoksin) Sinir siteminin düzenli çalışmasına yardımcıdır. Hormonların fonksiyonlarında rolü vardır.Eksikliğinde gelişme geriliği, cilt bozuklukları, sinirsel bozukluklar görülür.

         B12 Kırmızı kan hücrelerin ve kemik iliğinin oluşumu ile sinir sisteminin normal fonksiyonları devam ettirmeleri için gereklidir. Eksikliğinde kansızlık, yorgunluk ortaya çıkabilir.

         FOLIK ASIT Hücrenin yapı taşlarının, kırmızı kan hücrelerinin, sinir dokularının oluşumunda etkilidir. Gebelikte görülen kansızlığın en büyük sebebi folik asit eksikliğidir. Folik asit ihtiyacı bebek gelişimine bağlı olarak yaklaşık 3 kat artar. Eksikliğinde kansızlık, hamilelikte bebeklerde gelişim bozuklukları söz konusudur

        C Bağışıklık sistemini destekler. Kemiklerin, dişlerin, kan damarlarının sağlıklı kalmasına yardımcıdır. Eksikliğinde vücut direncinin azalması, diş eti kanaması ve skorbüt oluşur.

 

                                                   Hangi Vitamin Hangi Besinde Bulunur?

 Kiraz: B1, B2, A, C vitaminleri ve malik asit.

 Hindistan cevizi: A, C vitaminleri.

 Kestane: A, B, C vitaminleri.

 Lahana: A, B1, B2, B6, C, E, K, P vitaminleri.

 Bakla: A, B1, B2, C, E, K vitaminleri

  İncir: A, B vitaminleri

 Çilek: A, B1, B2 C vitaminleri

 Mısır: A, B1, B2, E, K vitaminleri.

 Ağaç çileği: A, B, vitaminleri.

 Limon: B1, C, P vitaminleri

 Mandalina: A, B, C vitaminleri

 Kayısı: C vitamini

 Ananas: A, B1, B2, C vitaminleri

 Badem: B1, B2 vitaminleri

 Elma:A, B1, B2, C vitaminleri

 Nar: B1, C vitaminleri

 Kavun: A, B1, B2, C vitaminleri

 Arpa: B vitamini.

 Patates: A, B1, C vitaminleri

Şeftali: A vitamini

 Domates:v A, B1, B2, C vitaminleri

 Maydanoz: A, C, K vitaminleri

 Erik: A, B1, B2, C vitaminleri

 Frenküzümü: C vitamini ve malik asit.

 Kereviz: A, B1, B2, C, K vitaminleri

Ispanak: B1, B2, C, P, K vitaminleri

 Üzüm: A, C vitaminleri

 Enginar: C vitamini

 Su teresi: A, C, D vitaminleri

 Havuç: B, C, D, E vitaminleri

 Semizotu: C vitamini

 Roka: C vitamini

 Ayva: C vitamini

 Mercimek: Tüm B vitaminleri

 Ayı üzümü: A, C vitaminleri

 Avakado: A, D, e vitaminleri

 Pazı: A, C vitaminleri

 Biber: C (çok miktarda), B, B2, E vitaminleri

 

 Telif Hakları Ümraniye Belediyesi'ne aittir




http://ttarihimiz.blogspot.com.tr/